ANGST
Toen ik klein was had mijn moeder het altijd misprijzend over het milieu van de kinderen die ik steevast mee naar huis nam. Snotneuzen, vieze nagels en een plat Amsterdams accent. “Zoek eens een vriendinnetje uit een ander milieu” zei ze dan. Ach, ik zocht vooral altijd vriendinnetjes uit waar ik veel mee kon lachen, dus dat “milieu” kon mij niets schelen.
Maar ergens in de zestiger jaren kreeg het woord milieu een andere lading en dat heeft mij altijd een licht onbehaaglijk gevoel gegeven. Daar werd ik namelijk een beetje bang van. Die smeltende ijskappen en lege oceanen en al dat vergif dat we eten! Dan de financiële crises, oorlogen in de wereld en in je persoonlijke leven gebeurt ook nog wel eens iets waarvan je even een jaartje of langer nodig hebt om van te herstellen.
Maar met dat onbehagen leer je gaandeweg leven en langzamerhand wordt je immuun voor “slecht nieuws”. Maar bij mij was bij “milieu” de basis gelegd voor angst.
Vandaag een jaar geleden overleed ons kleinkind Jason, een week voordat hij geboren moest worden. “Mamma, we zijn de kleine kwijt” zei mijn zoon met een gebroken stem door de telefoon. Een uur daarvoor sprak ik hem ook nog en toen waren ze nog in de zevende hemel. Ze waren er helemaal klaar voor, nog een weekje, alleen straks nog even voor de laatste keer naar de verloskundige voor de laatste controle. No problems! Maar toen . . . . Geen hartslag meer.
Sommige gebeurtenissen zijn zo zwart zo onpeilbaar diep, dat je alleen maar als een konijntje in het donker naar de koplampen kunt staren en wachten tot je wordt overreden.
Maar dat gebeurt niet. Je moet handelen. Als zo’n klein mensje overlijdt is de bureaucratische procedure dezelfde als wanneer een 100-jarige overlijdt. Met dit verschil, dat hij eerst nog even moet worden aangegeven bij de Burgerlijke stand. Tja, wat moet dat moet nou eenmaal, maar het is een verschrikkelijk pad dat afgelegd moet worden.
Vandaag, een jaar later voel ik nog het verdriet van een jaar geleden. Maar vandaag is er ook een nieuw verdriet bijgekomen. Het verdriet voor de slachtoffers van de Parijse aanslag en de angst en de zenuwen die het gevolg voor de wereld zullen zijn van dit niet meer weg te redeneren gevaar.
Angst is een langzaam sluipend proces waartegen je je kunt verzetten als je zelf maar genoeg rationele argumenten verzint of in sprookjes van anderen blijft geloven. Maar ergens houdt dat op. Iedereen die wat roept over deze situatie zegt dat wij ons niet bang moeten laten maken. Nou oké, ik ben voor mijzelf ook niet bang. Als ik straks in Balk, met mijn boodschappenkar naar de super loop, ben ik hooguit bang dat de bruine bolletjes zijn uitverkocht. Maar die sluimerende angst voor de toekomst van mijn dierbaren, de wereld, het verdriet en pijn van anderen is daarmee niet verdwenen. Ook hier bevinden wij ons op een verschrikkelijk pad dat bewandeld moet worden. We kunnen nu hooguit hopen dat dit pad ergens ophoudt.